موتور آسانسور

موتور آسانسور چیست؟

موتور آسانسور اصلی ترین قطعه آسانسور محسوب می شود که وظیفه تامین نیروی محرکه آسانسور را انجام می دهد. موتورهای مختلف ایرانی و وارداتی با انواع طراحی، کیفیت و قیمت در بازار وجود دارد که باید برای خرید آن دقت کافی به عمل آورید. برای انتخاب موتور آسانسور در ساختمان خود، شناخت کلیت موتور آسانسور به شما کمک زیادی خواهد کرد. در این مقاله سعی شده است کلیاتی از موتورهای آسانسور جهت آشنایی مشتریان عزیز بیان شود.

انتخاب صحیح موتور آسانسور مناسب

در انتخاب موتور آسانسور، علاوه بر کیفیت موتور که رکن اصلی محسوب می شود، باید موارد دیگری در نظر داشت که در اینجا به طور کلی به آن ها اشاره شده است. لازم به ذکر است که انتخاب موتور بر اساس محاسبات آسانسور باید توسط متخصصین و مهندسین آسانسور صورت گیرد. زیرا کوچک ترین اشتباهات و خطاها ممکن است خسارات جانی و مالی زیادی به بار آورد. بهر حال، پارامترهای کلی انتخاب موتور آسانسور عبارت اند از:

نوع سیستم آسانسور: کششی گیربکس، گیرلس دارای موتورخانه MR ، گیرلس بدون موتورخانه MRL یا روملس و آسانسورهای هیدرولیک.

هریک از انواع آسانسور موتورهای متفاوتی دارد و باید موتور مخصوص به خود را داشته باشد.

ظرفیت آسانسور: 4 تا 6 نفره، 7 تا 8 نفره، 9 تا 10 نفره، 11 تا 13 نفره و ….

هرچه ظرفیت آسانسور بیشتر باشد، نیازمند موتور قوی تر با توان بالاتر است. البته فقط ظرفیت آسانسور در انتخاب توان موتور موثر نیست. موارد دیگری نیز وجود دارد که در ادامه به ان ها اشاره شده است.

تعداد توقف: تعداد و فاصله‌ بین طبقات یا اصطلاحاً کف تا کف تمام شده طبقات و ارتفاع چاه آسانسور از دیگر مواردی است که حتما در انتخاب موتور آسانسور باید مورد توجه قرار داد. هرچه تعداد طبقات، ارتفاع و کورس حرکتی کابین بیشتر باشد، موتور آسانسور قوی تری با توان و قدرت بالاتر باید انتخاب کرد. این موضوع مخصوصاً برای ساختمان های بیش از 8 طبقه بسیار اهمیت پیدا می کند.

ترافیک: میزان تردد و استفاده از آسانسور از نکات قابل توجهی است که حتما باید در نظر گرفته شود. به عنوان مثال میزان ترافیک و استارت آسانسور در آسانسورهای ساختمان های تجاری بسیار بیشتر از ساختمان های مسکونی می باشد. این موضوع مطلقاً در انتخاب موتور آسانسور موثر است.

هر موتور آسانسور، توان و جریان مخصوص دارد، انتخاب توان و جریان موتور باید بر اساس ظرفیت آسانسور ، سرعت آسانسور ، سیستم تعلیق ( یک به یک 1:1 یا دو به یک 2:1 ) ، تعداد طبقات، ارتفاع و کورس حرکتی کابین صورت گیرد. همچنین، جریان و توان موتور آسانسور باید با جریان و توان تابلو فرمان مطابقت داشته باشد. به این صورت که توان تابلو فرمان باید یک لول از توان موتور بالاتر باشد. به عنوان مثال برای موتورهای 6.1 کیلووات که در صنعت آسانسور بسیار مرسوم است، باید از تابلو فرمان با توان 7.5 کیلووات استفاده کرد.

نکته دیگری که حائز اهمیت است این است که کیفیت موتور با کیفیت تابلو فرمان مطابقت داشته باشد. هرچه کیفیت موتور آسانسور بالاتر باشد، باید از تابلوفرمان های با کیفیت تر با درایوهای قوی تر استفاده کرد.

وزن موتورهای آسانسور مرسوم در بازار تقریباً بین 250 تا 300 کیلوگرم است و محل قرارگیری آن در موتورخانه می باشد. البته برای آسانسورهای روملس که موتورخانه ندارد محل نصب موتور آسانسور در بالای چاه آسانسور است.

قیمت موتور آسانسور

قیمت موتور آسانسور به کیفیت، نوع آسانسور (گیرلس یا گیربکس)، توان و قدرت موتور، سرعت موتور و …. وابسته است. علاوه بر این، قیمت موتور آسانسور به خارجی یا داخلی بودن نیز بسیار وابسته است. موتورهای وارداتی معمولاً بسیار گران تر از موتورهای تولید داخل کشور هستند.

مقایسه موتور آسانسور گیرلس و گیربکس

در این مقاله سعی شده است تفاوت ها و  عملکرد موتورهای آسانسور گیربکس و گیرلس شرح داده شود.

موتور آسانسور گیربکس

موتور گیربکس آسانسور دارای یک قرقره‌ کششی و چرخ‌ دنده جهت انتقال نیروی الکتروموتور به کابین آسانسور برای حرکت به سمت بالا یا پایین می باشد. در موتورهای گیربکس با چرخش روتور توسط نیروی الکتریکی، گیربکس متصل به روتور شروع به چرخیدن می کند. به دنباله چرخش گیربکس، چرخدنده ها حرکت کرده و فلکه گیربکس را به حرکت در می آورد. به این ترتیت، سیم بکسل ها در جهت چرخش فلکه به حرکت در آمده و کابین و کادر وزنه را در چاه آسانسور جابجا می کند. در حالت کلی وجود چرخ ‌دنده باعث افزایش قدرت موتورهای گیربکس می شود.

مزایا و ویژگی های موتور آسانسور گیربکس

• قدرت بالا
• بازدهی ۸۵%
• قیمت ارزان تر نسبت به موتورهای گیرلس

اجزای اصلی موتور گیربکس آسانسور

• موتور الکتريکی
• ترمز الکتريکی
• گيربکس
• فلکه گيربکس

انواع موتورهای آسانسور گیربکس

موتورهای گیربکس آسانسور به دو دسته‌ی دو سرعته و تک ‌سرعته تقسیم‌ بندی می‌ شود.

مقایسه موتورهای آسانسور گیر بکس تک سرعته و دو سرعته

موتور آسانسور گیربکس تک سرعته VVVF

مهم تفاوت موتورهای تک‌ سرعته یا 3vf ثابت بودن دور موتور و سرعت حرکت می باشد. در موتورهای آسانسور تک سرعته، دور موتور توسط مدار الکتریکی کنترل می‌گردد و سرعت آسانسور در مدت زمان کوتاهی به آرامی از صفر به سرعت نامی می رسد. همین عمل در هنگام توقف کابین در تراز طبقه مقصد نیز اتفاق می افتد. در موتورهای تک سرعته آسانسور با تغییر فرکانس و ولتاژ، سرعت به صورت پیوسته تغییر کرده و لرزش، شوک و حرکات ناگهای ناشی از تغییر سرعت موتور بسیار کاهش می یابد.

موتور آسانسور گیربکس دوسرعته AC2

موتور آسانسور دو سرعته یا ac2 دارای دو سیم ‌پیچ و دو سرعت متفاوت برای حرکت می باشد. موتورهای دو سرعته آسانسور هنگام شروع حرکت، از دور تند استفاده می کند و هنگام رسیدن به تراز طبقه مقصد، با سیم ‌پیچ دور کند حرکت حرکت کرده و سیم‌ پیچ دور تند از مدار خارج می‌شود. در موتورهای دوسرعته آسانسور برای جلوگیری از شوک های ناگهانی کابین در هنگام شروع و پایان حرکت از یک چرخ فلزی به نام فلایویل استفاده می‌شود.

موتور آسانسور گیرلس

موتورهای گیرلس آسانسور فاقد گیربکس و جعبه دنده می باشد و ساختمان آن ها از سنکرون آهنربایی دائم است. در موتورهای گیرلس آسانسور تغییر دور موتور در ساختار داخلی موتور انجام می‌پذیرد و میله روتور مستقیماً به فلکه متصل است. در واقع چرخش روتور بطور مستقیم باعث حرکت فلکه و متعاقباً موجب حرکت سیم بکسل ها می شود. بدین ترتیب موتورهای گیرلس علاوه بر کاهش انرژی می‌توانند سریعاً تغییر سرعت‌ دهند. در حالت کلی آسانسور گیرلس کیفیت باتری نسبت به آسانسور گیربکس دارد و موتور گیرلس برای آسانسورهای پرترافیک و سرعت بالا مناسب تر است.

در موتور آسانسور گیرلس، به منظور شتاب گیری آرام، از رگلاتور تنظیم‌کننده در میدان استاتور استفاده می گردد و جزو موتورهای تک سرعته محسوب می شود. وجود مقاومت متغیر و کاهش تدریجی آن باعث افزایش فرکانس دوران استاتور می‌شود و با رسیدن موتور به سرعت نهایی، فرکانس و دور موتور تا توقف کامل کابین ثابت می گردد. در موتورهای بدون گیربکس، ترمزها فقط زمانی عمل می کند که کابین کاملاً متوقف شده باشد. به دلیل عدم وجود گیربکس، حجم و اندازه موتورهای گیرلس کوچکتر از موتورهای گیربکس است. همین امر موجب استفاده از این موتور در آسانسورهای با موتورخانه های محدود یا بدون موتورخانه شده است.

تفاوت موتور آسانسور گیرلس و گیربکس

موتور های گیرلس مزایای زیادی نسبت به موتور گیربکس دارد. مهم ترین ویژگی ها و مزایای موتور آسانسور گیرلس نسبت به موتور گیربکس عبارتند از:

• کیفیت بالا
• سرعت بالا
• مناسب پروژه های پر ترافیک
• بازدهی ۹۰%
• کاهش مصرف انرژی
• شتاب گیری آرام و حذف شوک در حرکت کابین
• ایجاد سر و صدا و لرزش کمتر
• حمل و نقل و آسان تر
• نصب سریع و آسان
• حجم و اندازه کوچکتر
• عملکرد موتور با استفاده از ولتاژ و فرکانس متغیر
• عدم نیاز به روغن کاری
• سازگاری بیشتر با محیط ‌زیست

انواع موتور آسانسو گیرلس

موتور آسانسور گیرلس به دو دسته MR و MRL تقسیم می شود.

در سیستم آسانسور گیرلس MRL که در اصطلاح تخصصی به آن MaChine-Roomless یا بدون موتورخانه گفته می شود، موتورخانه وجود ندارد و موتور آسانسور روملس در داخل چاه آسانسور نصب می گردد. این در حالی است که در آسانسور MR که در اصطلاح به آن آسانسور گیرلس موتورخانه دار گفته می شود، از موتور، تابلو و طراحی گیرلس استفاده شده و همچنین آسانسور دارای موتورخانه بوده و موتور درون موتورخانه نصب می گردد.

مقایسه آسانسور کششی و هیدرولیکی

در آسانسورهای کششی، به موتوری پرقدرت برای تامین نیروی محرکه جهت حرکت کابین و کادر وزنه نیاز است. این در حالی است که در آسانسور هیدرولیکی، تامین نیروی محرکه لازم به منظور حرکت کابین بر عهده جک هیدرولیکی با استفاده از فشار روغن و نیروی پاسکال می باشد و موتور و کادر وزنه وجود ندارد. نحوه عملکرد آسانسور و جک هیدرولیکی به این صورت است که در حرکت کابین به سمت بالا فشار روغن هیدرولیک در زیر کابین آسانسور بیشتر از وزن کابین آسانسور است. این روند، در جابجایی کابین به سمت پایین برعکس می باشد و فشار روغن کمتر از وزن کابین خواهد بود.

اجزای اصلی تشکیل دهنده موتور آسانسور

تجهیزات و قطعات اصلی سیستم موتور آسانسور عبارت است از: الکتروموتور، فلکه اصلی گیربکس و شاسی موتور. البته شاسی موتور به صورت جداگانه باید برای پروژه طراحی و خریداری شود.

الکتروموتور

نیروی محرکه‌ی لازم جهت حرکت و جابجایی کابین و کادر وزنه را تامین می کند. به عبارتی تحمل وزن کابین و کادور وزنه وظیفه الکترو موتور است.

فلکه موتور

سیم بکسل های آسانسور که از یک سو به کابین و از سوی دیگر به کادر وزنه متصل می شود، در شیارهای فلکه موتور قرار می گیرد.‌ فلکه موتور که معمولاً از جنس چدن ساخته می شود، عضوی از سیستم تعلیق بوده و وظیفه آن انتقال حرکت دورانی الکتروموتور به سیم بکسل ها می باشد.

استفاده از چدن در ساخت فلکه موتور به دلایل زیر صورت می گیرد.

• استحکام بالا در برابر فشارهایی که سیم بکسل ها به شیارهای فلکه وارد می کنند
• توان بالا در برابر گسیختگی
• ریخته‌ گری مناسب
• مقاومت بالا در برابر خوردگی
• ویژگی های اصطکاکی و لغزشی مناسب

در سیستم آسانسور کششی، آنچه که باعت حرکت سیم بکسل ها و متعاقباً حرکت کابین می شود، نیروی اصطکاک بین سیم بکسل ها و شیارهای فلکه موتور است. این اصطکاک در واقع نیروی کششی در سیم بکسل ایجاد می کند. به همین علت به فلکه موتو، فلکه کششی نیز گفته می شود. این نیروی کششی متناسب با زاویه پیچش سیم‌ بکس ‌هاست. هرچه زاویه‌ی پیچش سیم بکسل‌ به دور فلکه اصلی بیشتر باشد، نیروی کششی بیشتر خواهد بود.

علاوه بر فلکه موتور، فلکه یا فلکه های دیگری در موتورخانه، یا در طراحی های گیرلس بر روی کابین و کادر وزنه وجود دارد که تعداد آنها با توجه به طراحی انجام شده، مشخص می شود. به این فلکه ها، فلکه هرزگرد آسانسور گفته می شود. این فلکه ها صرفاً برای هدایت سیم بکسل ها در راستای مناسب استفاده می شود و نقشی در کشش ایفا نمی کند. لازم به ذکر است که طراحی آسانسور با توجه به شرایط چاهک، موتور خانه، ظرفیت و مشخصات دیگر آسانسور صورت می گیرد.

شاسی زیر موتور آسانسور

نخستین مرحله از نصب موتور آسانسور، نصب شاسی زیر موتور است. محل قرارگیری موتور آسانسور، بر روی شاسی یا فریم موتور می باشد. شاسی موتور تکیه گاه موتور بوده که وظیفه تحمل وزن موتور، تحمل بار معادل نیروهای کشش سیم بکسل های وارده بر فلکه موتور، برقراری ثبات و عدم حرکت موتور در جهات مختلف و همچنین تراز نگه ‌داشتن قطعات مختلف موتور را بر عهده دارد. علاوه بر این، فلکه یا فلکه های هرزگردی که در موتورخانه باید استفاده شود، بر روی شاسی موتور نصب می گردد.

شاسی موتور از لرزش موتور و در نتیجه از لرزش سایر اجزای آسانسور از جمله کابین جلوگیری می کند. برای کاهش لرزش موتور و کابین، طراحان عزیز باید توجه داشته باشند که از شاسی های کم ارتفاع با پایه های کوتاه استفاده کنند. هر چه که پایه های شاسی موتور بلندتر باشد، لرزش بیشتری در اثر حرکات موتور در آسانسور ایجاد می شود. همچنین، در طراحی شاسی موتور باید همواره این موضوع را در نظر داشت که شاسی موتور مقامت خوبی در برابر خمش داشته باشد و دچار خمیدگی نشود.

کل سیستم شاسی و موتور نیز بر روی لرزه‌ گیر یا ضربه گیر نصب می شود. به این قطعات که به صورت لاستیک تخت می باشند، اصطلاحاً ضربه گیر موتور گفته می شود. وجود لاستیک تخت موجب تحلیل ارتعاشات و تکان های موتور و شاسی موتور می گردد و حرکتی نرم و روان را برای آسانسور به ارمغان می آورد. علاوه بر این، ضربه گیر موتور باعت می شود که ضربات ناشی از حرکات موتور اسانسور، به دیگر اجزای ساختمان وارد نشود و از تولید سر و صدای اضافه به شدت می کاهد.

بهترین موتورهای آسانسور گیربکس و گیرلس خارجی

انواع موتور آسانسور ایرانی و خارجی در طرح ها و کیفیت های گوناگون در بازار و در صنعت آسانسور ایران وجود دارد. برای آگاهی بیشتر مشتریان گرامی، یک سطح بندی از موتورهای خارجی گیربکس و گیرلس بر اساس کیفیت و محبوبیت بیان شده است.

بهترین موتورهای آسانسور گیربکس خارجی

1- موتور گیربکس ایتالیایی آلبرتو ساسی Alberto Sassi

2- موتور گیربکس ایتالیایی سیکور Sicor

3- موتور گیربکس ایتالیایی ام – جی – تی MGT

4- موتور گیربکس ایتالیتایی ایتال ITAK

5- موتور گیربکس ایتالیایی مونتاناری Montanari

6- موتور گیربکس ایتالیایی فیا FIA

7- موتور گیربکس ایتالیایی جم GEM

بهترین موتورهای آسانسور گیرلس خارجی

1- موتور گیرلس آلمانی زیلابگ Zeihl-Abegg

2- موتور گیرلس آلمانی یا چینی ویتور Wittur

3- موتور گیرلس ایتالیایی آلبرتو ساسی Alberto Sassi

4- موتور گیرلس ایتالیایی سیکور Sicor

5- موتور گیرلس مونتاناری ایتالیا Montanari

6- موتور گیرلس مونودرایو Monadrive چین

7- موتور گیرلس بلولایت Bluelight چین

بهترین موتورهای آسانسور ایرانی

در سال های گذشته موتوهای آسانسور ایرانی در بازار چندان وجود نداشت اما در سال های اخیر موتورهای ایرانی مخصوصاً موتورهای گیربکس تا حد زیادی بازار و صنعت آسانسور ایران را فرا گرفته است، زیرا موتورهای ایران علاوه بر کیفیت قابل قبول، از قیمت بسیار مناسب تری برخوردار است. همچنین، موتورهای ایرانی خدمات پس از فروش بهتری خواهد داشت و در صورت بروز نقص فنی، توسط پشتیبانی های شرکت های تولیدکننده در اسرع قابل تعمیر بوده و قطعات آنها به راحتی در دسترس مشتریان قرار می گیرد. در حال حاضر پرطرفدارترین موتور گیربکس آسانسور ایرانی موتور آسانسور بهران می باشد اما موتورهای ایرانی دیگر مانند موتور الکو ، فرشباف ، پرگاس ، یاران ، abb  و …. نیز کیفیت و محبوبیت زیادی دارد.